Alkohol przyczyną rozwodów

Rozważania psychologiczne Krystyna Balawajder

Jak pokazują statystyki, alkohol jest częstą przyczyną rozwodu. Jedna czwarta małżeństw rozpada się z tego powodu. Warto więc poświęcić temu problemowi trochę uwagi, aby zrozumieć jakie zagrożenia dla rodziny niesie nadmierne spożywanie alkoholu.

Chociaż spożywanie alkoholu przy okazji świąt, uroczystości lub spotkań rodzinnych jest przyjęte i akceptowane w wielu społeczeństwach, to jednak nadmierne picie alkoholu, czemu często towarzyszy naganne zachowanie, spotyka się z dezaprobatą. Poza takim okazjonalnym spożywaniem alkoholu, zaobserwować można także zwyczaj codziennego picia alkoholu w postaci piwa, drinków czy wódki – bez specjalnej okazji i bez szczególnego powodu, ot tak – dla odprężenia po pracy, do towarzystwa, czy do telewizji. Dla niektórych więc osób codzienne picie alkoholu staje się zwyczajem, z którego trudno im zrezygnować. Częste picie alkoholu, nawet w niezbyt wielkich ilościach, nie jest jednak bez wpływu na zdrowie człowieka, jego fizyczne i psychiczne funkcjonowanie. Kiedy możemy uznać, że styl picia jest szkodliwy?Specjaliści w dziedzinie problemów alkoholowych wymieniają cztery podstawowe „szkodliwe” objawy picia i jeśli one występują, touważa się alkohol szkodzi fizycznemu i psychicznemu funkcjonowaniu pijącej osoby.

1. Powtarzające się picie alkoholu, które powoduje niemożność właściwego wykonywania podstawowych obowiązków w pracy, szkole lub domu (np. nieobecność w pracy lub szkole, słaba wydajność pracy lub wypadki przy pracy, zaniedbywabnie dzieci lub obowiązków domowych).
2. Powtarzajace się picie alkoholu w sytuacjach, kiedy stwarza to zagrożenie życia lub zdrowia swojego lub innych osób (np. prowadzenie auta lub kierowanie maszynami czy innymi urządzeniami pod wpływem alkoholu).
3. Powtarzajce się problemy prawne lub z policją – zatrzymania w związku z niewłaściwym zachowaniem się pod wływem alkoholu – bójki, awantury, zakłócanie porządku publicznego.
4. Uporczywe spożywanie alkoholu mimo stałych lub powracających problemów rodzinnych i społecznych (np. kłótnie ze współmałżonkiem w związku z następstwami picia, przemoc fizyczna w rodzinie).

Granica między nadmiernym spożywaniem alkoholu a chorobą alkoholową jest trudna do uchwycenia. Pijak jest w stanie przerwać picie w dowolnym momencie i bez większych problemów odmówić, zaś osoba uzależniona od alkoholu tego zrobić nie potrafi. Dobrze tę różnicę oddaje B.T. Woronowicz cytując w swojej książce o uzależnieniu od alkoholu francuskie przysłowie: ”pijak mógłby przestać pić, gdyby chciał – alkoholik chciałby przestać pić, gdyby mógł”. Pijak może sam otrząsnąć się i ograniczyć zdecydowanie picie wskutej jakiejś wstrząsającej sytuacji, natomiast osoba uzależniona od alkoholu potrzebuje pomocy terapeutycznej, aby powstrzymać się od picia.

Jak wpływa na rodzinę nadmierne i częste spożywanie alkoholu przez męża i ojca, bo to właśnie ich problemy alkoholowe są przyczyną rozwodów?Osoba pod wpływem alkoholu zachowuje się inaczej niż będąc trzeźwą. Ta zmiana jest widoczna dla jej członków rodziny nawet jeśli ilość wypitego alkoholu nie była wielka. Nie tylko jej sposób poruszania się i mówienia jest mniej lub więcej zmieniony, ale także sposób reagowania na innych ludzi. Obniżona jest kontrola własnych emocji oraz zachowań, dlatego też łatwo dochodzi do łamania zasad poprawnego zachowania się, czy norm społecznych. Osoby pod wpływem alkoholu często wywołują awantury, w trakcie których dochodzi do aktów przemocy psychicznej – napaść słowna, groźby, krzyki, klnięcie, obrażanie słowne, ordynarne wyzwiska w stosunku do członków rodziny czy osób z otoczenia, lub do agresji fizycznej – popychanie, uderzanie, bicie, maltretowanie. W przypadkach takiej przemocy żona z dziećmi zmuszona jest uciekać z domu, aby chronić zdrowie i życie swoje oraz dzieci. Czasem musi interweniować policja, aby powstrzymać pijanego agresora.

Powtarzające się sytuacje pijaństwa i agresji stają się trudne do wytrzymania dla pozostałych członków rodziny. Żyją oni w atmosferze stałego zagrożenia kolejnym przypadkiem nadużycia alkoholu, ryzykiem awantury, bicia, ucieczki z domu. Nigdy nie wiedzą kiedy mąż czy ojciec wróci pijany i co się wtedy stanie. Nie są w stanie temu zapobiec, bo osoba nadużywająca alkoholu nie dostrzega iż problem alkoholowy jej dotyczy, zaprzecza jego istnieniu, a odpowiedzialność za kolejny „epizod” alkoholowy „zwala” na innych członków rodziny (np. „gdyby miał lepszą żoną, dzieci, teściową itp.to nie musiałbym pić”).

Członkowie rodziny widzą, że tzw. „głowa” rodziny nie jest w stanie odpowiadać za swoje czyny, to budzi różne emocje u współmałżonka i dzieci. Tracą oni poczucie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego. Odczuwają lęk przed tym co pijany członek rodziny może zrobić. Są rozczarowani, że osoba bliska nie potrafi kontrolować spożywania alkoholu i odczuwają wstyd przed innymi ludźmi za zachowania męża lub ojca.Mogą też odczuwać złość i wrogość do tej osoby, a z drugiej strony jest to osoba im bliska – mąż, ojciec. Innymi słowy żyją w stresiea problem alkoholowy męża, czy ojca zmienia na niekorzyść ich życie i odbijaja się negatywnie na ich psychice.

Utrzymujące się przez lata problemy związane z nadużywaniem alkoholu przez któregoś z członków rodziny powodują ogromne wyczerpanie i wyekspoatowanie zasobów energetycznych pozostałych członków rodziny. Są oni zmęczeni ponoszeniem kosztów życia z pijakiem, mają poczucie beznadziejnościswoich wysiłków prowadzących do zmiany sytuacji. A gdy nie widzą już żadnych szans na rozwiązanie problemu alkoholowego, to wtedy jedynym ratunkiem staje się rozwód, pozwalający odseperować się od będącego źródłem nieszczęść i bólu – męża i ojca.

Przy pisaniu tego artykułu korzystałam z książki Bohdana T. Woronowicza: „Bez tajemnic. O uzależnieniach i ich leczeniu”, do której przeczytania zachęcam osoby, pragnące lepiej poznać problemy uzależnienia alkoholowego.